W dniach 12-14 lipca br. w Gródku oddalonym o około 30 kilometrów na wschód od Białegostoku odbyła się kolejna edycja festiwalu kultury wolnej Białorusi Tutaka Festiwal. Oprócz warsztatów kulturowych, na scenie wystąpiły rozmaite zespoły białoruskiej muzyki wolnościowej.
Basowiszcza
Pierwszy festiwal odbył się w 1990 roku w Uroczysku „Boryk” w Gródku pod nazwą Festiwal Muzyki Młodej Białorusi „Basowiszcza”. Organizowany był przez Białoruskie Zrzeszenie Studentów (biał. Беларускае Aбяднанне Cтудэнтаў), БAC [czyt. bas], czyli odpowiednika polskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Stąd właśnie nazwano to wydarzenie Basowiszczami. Występowały na nim białoruskie zespoły, w których grali głównie młodzi Białorusini. Na scenie wówczas można było zobaczyć: NRM, Lyapisa Trubetskoya (biał. Ляпіс Трубяцкі) czy Daj Darogu! (biał. Дай Дарогу!), którzy dziś są legendami białoruskiej muzyki wolnościowej. Wydarzenie miało na celu nie tylko przypominać o wspólnej historii Polski i Białorusi, ale także przede wszystkim przybliżać do siebie, integrować oba narody.
Festiwal odbywał się rokrocznie mniej więcej w połowie lipca aż do 2019 roku, albowiem XXX Basowiszcza według organizatorów miały być ostatnimi. Po wybuchu w 2020 r. największych w historii Białorusi protestów po kolejnych sfałszowanych wyborach prezydenckich (9 sierpnia) postanowiono zorganizować Festiwal Przebudzonych „Tutaka”, będący swoistym następcą Basowiszczów.
Festiwal przebudzonych
Pierwsza edycja festiwalu pod nową nazwą odbyła się w połowie lipca 2021 roku. Miejscem wydarzenia pozostało Uroczysko „Boryk”. Festiwal Przebudzonych Tutaka poświęcony jest promowaniu wolnej i niezależnej od reżimowych władz kultury białoruskiej. Owymi przebudzonymi są Białorusini, którzy w oraz po 2020 r. wyszli na ulice z ⬜🟥⬜ flagami wolnej Białorusi, celem zademonstrowania sprzeciwu wobec krwawego dyktatora Alaksandra Łukaszenki. Albowiem mówi się, że po 9 sierpnia 2020 r. naród białoruski się przebudził. Stąd właśnie tak nazwano ten festiwal.
Na Tutaka Festiwalu można było na własne oczy zobaczyć białoruskie rzemiosło, a nawet wykonać je własnoręcznie. Oprócz licznych wykładów poświęconych historii ⬜🟥⬜ Białorusi odbyły się spektakle niezależnego teatru białoruskiego oraz koncerty zespołów różnych gatunków muzyki. Jako pierwszy na scenie zagrał solową muzykę Alaksandr Pamidorau, który wielokrotnie występował wcześniej na Basowiszczach. Koncerty odbywały się na dwóch scenach, małej przy wejściu na festiwal oraz dużej bliżej lasu. Jako że lubię muzykę punk-rockową wybrałem się na koncert zespołu :BN:, na którym wolni Białorusini pogowali do ostrych brzmień.
Na samym Tutaka Festiwalu można było spotkać ludzi związanych z antyfaszystowskim środowiskiem Białorusi (w tym osoby LGBT+). Warto nadmienić, że wielu białoruskich antyfaszystów obecnie bezprawnie siedzi w brutalnych więzieniach w Białorusi, tylko za to że wyszli na ulice celem sprzeciwu wobec Alaksandra Łukaszenki. Opowiedziałem im o swoim aktywizmie oraz o wrocławskiej organizacji białoruskich osób LGBT+ Tęczowa Białoruś.
Tegoroczny festiwal według organizatorów miał zgromadzić ponad 4 tysiące osób, co stanowi największą frekwencję w historii wydarzenia.
Gródek, jak się tam dostać?
Do Gródka z Białegostoku można dostać się zarówno autobusami z dworca PKS, jak i koleją. Ten drugi środek transportu przywrócono w połowie 2021 roku po 21 latach niebytu. Niestety mankamentem jest to, że pociągi jeżdżą tylko w weekendy, aczkolwiek planowane jest uruchomienie kursów również w dni powszednie. Od stacji pozostaje do przejścia około półtora kilometra do miejsca festiwalu.
Atmosfera Tutaka Festiwalu była wspaniała. Zarówno ze względu na line-up muzyczny, jak i napotkanych festiwalowiczów. Polecam to wydarzenie każdemu, kto choć raz zapragnął zanurzyć się w kulturze wolnej ⬜🟥⬜ Białorusi. Zdecydowanie warto jechać tam za rok na kolejną edycję.